बैशाख ३० गते स्थानीय तहको निर्वाचन हुदैँछ । पोखरामा मेयर हुने चर्चाहरु चलिरहेकै छन् । मेयरकै चर्चामा आएका युवा व्यक्ति हुन पोखरा महानगरपालिका वडा १३ का वडा अध्यक्ष दर्शन लामा । ३३ वटा वडा मध्येको नमुना वडा र स्मार्ट वडा बनाएका वडा अध्यक्ष लामा संग वडाको विकास, अनुभव, योजना र आगामी निर्वाचनका लागि उम्मेदवारको विषयमा गरिएको कुराकानी ।
वडा अध्यक्ष भएर पाँच वर्ष काम गरेको अनुभव कस्तो रह्यो ?
वडा अध्यक्ष भएर पाँच वर्ष चाहीँ वडा १३ मा सबै किसिमको भुमिका खेलेको जस्तो लाग्छ मलाई । म एक सामाजिक व्यक्तित्व भएका कारणले पनि विशेषगरी गुणस्तरीय शिक्षा देखी अपांगमैत्री पैदलमार्ग बनाउने काम पनि गरे ।
पहिला समाजसेवी हुदाँ गर्न नपाएका काम चाहीँँ जनप्रतिनीधि भएर गर्ने अवसर प्राप्त गरे । पाँच वर्ष राम्रो र फलदायी रह्यो ।
जनप्रतिनीधि हुनु अघि तपाईँ आफैले पनि नेताहरुले देश विकास गरेनन् गर्न दिएनन् भनेरै विरोध गर्नुभयो तर, अहिले आफै नेताभएर काम गर्नुभयो नी ?
अझैपनि राजनीतिमा लाग्ने मान्छेले धेरै कुरा सिक्नुपर्ने जस्तो मलाई लाग्छ । अब यो भनिरहँदा नेता तथा ठुला व्यक्तिहरुलाई असर पर्न सक्छ हाम्रोमा एक किसिमको मात्र सडके विकासमात्रै भयो त्यो पनि वैद्यानिक किसिमका भएनन् ।
हामीले वडा १३ मा विकास भनेको त्यो मात्रै हैन त्यो भन्दा अन्य सुचकहरु पनि छन् भनेर हामीले देखायौँ । एक किसिमले त्यहाँ नतिजा निस्किदाँ कहिँकतै पनि औला उठाउने ठाउँ रहेन । उदाहरणका लागि हाम्रा वडाका ३ टोलहरु फोहोर शुन्य फोहोर व्यवस्थापन उन्मुख वडाको रुपमा रहेका छन् । अर्थात त्यहाँ शुन्य किसिमका फोहोरहरु छन् त्यो नेपालमै पहिलो चोटी हो । दोस्रो कुरा भनेको हामीले प्रत्येक नागरिकको डिजिटल नागरिक प्रोफाइल तयार गरेका छौँ । हाम्रोमा सेवा लिदाँ २ मिनेट भन्दा ३ मिनेट बस्न नपर्ने व्यवस्था हामीले गर्यौ । अर्को कुरा भनेको अहिले तपाईँले पोखरा महानगरपालिका भित्र अहिले अपांगमैत्री सडकहरु देख्नुभएको छ सुरुमा हामीले अग्रजहरुलाई कुरा गर्दाखेरी होइन सक्षम र सवल व्यक्ति त यहाँ हिड्न सक्छन् आफ्नै ढंगले खाल्डो भएपनि तर्किन सक्छन तर असक्षम व्यक्तिलाई हिड्न असहज छ भनेर हामीले अपागंमैत्री संरचना बनाउ भन्यौ तर नेताहरुले त्यो कुरालाई विश्वास गरेनन् । त्यसपछि हामी आफैले त्यो सुरुवात गर्यौ र पोखरा महानगरपालिकाकै सबैभन्दा पहिलो अपांगमैत्री फुटपाथ निमार्ण गरेका हौ त्यसपछि बल्ल महानगरले त्यो सिको गरेको हो ।
सामुदायिक शिक्षामा परिवर्तन गर्यौ । वडाका सबै सामुदायिक विद्यालयमा एकै किसिमका पाठ्यक्रम तयार गर्यौ सोहि अनुसार वडास्तरीय प्रश्नपत्र निकाल्ने काम पनि गर्यौ । हामीले वडामा के कसरी काम गर्ने भनेर क्यालेन्डर पनि निकाल्यौ त्यो कामको अगुवा हामीले गरेका हौ पछि महानगरले पनि सुरु गर्यो । वडा भित्र रहेका ७ संस्थागत विद्यालहरुमा समेत हामीले गरिब विद्यार्थीलाई छात्रवृत्तिको व्यवस्थापन गर्ने समन्वय गरेका छौँ । वातावरणमैत्री सडक बनायौँ । अर्को भनेको हामीले विहान बेलुकाको समयमा सडक काट्न गाह्रो हुनेभएपछि हामीले आवश्यक परेको खण्डमा मात्रै प्रयोग हुने ट्राफिक लाइटको व्यवस्थापन गरेका छौँ । तपाईँको प्रश्नलाई हेर्दा साच्चिकै सक्षम नेतृत्व आउँदा विकामप्रेमी समाजसेवी आउँदा फरक हुन्छ र विकास हुन्छ भन्ने जनतामा विश्वास जागेको छ । हामीले यहाँकै स्रोत साधनको प्रयोग गरेर गरेका कामहरु हिजोका अग्रजहरुले गरेको भन्दा धेरैनै फरक छन् । त्यो कारणले गर्दा हिजो म नहुदाँ भएको धारणा र अहिलेको धारणा फरक भएको छ त्यो कारणले युवा नेतृत्व आउँनुपर्ने रहेछ ।
जनप्रतिनीधि भएर आइसकेपछि नीति नियम नहुदाँ काम गर्न कत्तिको असहज भयो त ?
अब नीति निमार्ण महानगरपालिकाको कार्यपालिकाले तय गर्छ । नीति निमार्ण गर्ने जिम्मा हाम्रै हो । हामीपनि कार्यपालिका सदस्य हौँ । यद्यपी सुरुको हामी सरकार भएका कारणले धेरैकुरा नयाँ भए हामीलाई पनि प्राक्टिस भएन । हामीले काम गर्नका लागि आफ्नै कानुन, विधान, एन बनाउनुपर्ने हुदाँ केही प्राक्टिसको कमीले गर्दा हामी अन्योलमा परेका हौँ । कमीकम्जोरी भएकै हो केही अफ्टेराहरु पनि आएकै हुन् अबका जनप्रतिनीधिले त्यो भोग्न पर्ने बाध्यता छैन् ।
राजनीतिक जीवनमा यो पाँचको वडाअध्यक्षलाई कसरी हेर्नुभएको छ ?
यो पाँच वर्षले जहाँसम्म लाग्छ मैले के काम गरे भनेर आम जनतालाई नै सोध्नुपर्ने हुन्छ मैले । नागरिकबाट पाएको प्रतिक्रियाले नै मेरो पाँच वर्ष कस्तो भयो भन्ने देखाउँछ । म मलाई विश्वास छ वडा १३ महानगरका ३३ वटै वडामध्ये नमुना वडा बनाए । मैले वडा अध्यक्ष हुदाँ भन्दा बाहिर रहँदा पनि समाजसेवा गरेकै हुँ । जनताले चुनेर पठाएपछि एउटा अवसर भयो र यो अवसरको मनैदेखी प्रयोग गरेको हुनाले ठुलो उपलब्धि हासिल गरेको जस्तो लाग्छ । पाँच वर्षको कामले आगामी राजनीति जिवनमा थप विश्वास बढेको र आगाडी बढ्न पनि महत्वपुर्ण भुमिका खेलेको छ । यसैको कारण नेकपा एमाले भित्र भएको निर्वाचनमा पनि मलाई आम कार्यकर्ताले अत्याधिक मत दिएर विजयी बनाउनुभयो त्यो भएको कारणले यसले फाइदा नै भएको छ ।
तपाईँ युवा व्यक्ति अब नेपाली समुदायमा लाहुरे हुने त्यो पनि तपाई जनजाति जहाँ लाहुरेहुनुपर्छ भन्ने मान्यता नै रहेको छ । युवा व्यक्ति राजनीतिमा आउँदा परिवारको सहयोग मिल्यो त ?
सबैभन्दा पहिला राजनीतिलाई पेशको रुपमा नलिने युवा मध्येको एक म । मैले २०५७ सालमा एसएलसीको परीक्षा दिदाँ खेरीनै मेरो व्यवसायलाई अघि बढाउनुपर्छ भनेर निरन्तर व्यवसायमा लागे । अहिले पनि म थुप्रै व्यवसायमा छु । त्यतिबेलापनि राजनीतिमा लागेकै कारण परिवारबाट त्यसतो समस्या आएन । तपाईले भनेझै जनजाति परिवारकै भएपनि मेरो परिवारमा यो लाहुरे नभएपनि परिवार पाल्छ भन्ने विश्वास थियो र राजनीति गरेर केहि असर गर्दैन् परिवार चलाउने पारिवारीक व्यवसाय छ भन्ने भएकै भएर समस्या आएन् ।
महानगरपालिकाले अघि सारेको स्मार्ट सिटिको अवधारणा पुरा हुन सकेन जुन कुरा हामीले तपाईँको वडामा देख्न पायौँ तपाईँले यस्लाई कसरी हेरिरहनुभएको छ ?
असम्भव भन्ने कुरा केहि छैन । नेपाल सरकारको नीति भन्दा बाहिर अर्थात सरकारले नीति नै नबनाउँदा पनि स्मार्टनेसका कुराहरु आइरहेका थिए । आज सहकारीले ई बैंकिक चलाइराखेको छ, एटिएम बनाइराखेका छन् यी भनेका पनि स्मार्टनेसका पुर्वाधारहरु हुन् । अब चाहने हो भने गर्न सकिन्छ । महानगरमा विभिन्न कारणले गर्दा चाहेको जस्तो पनि हुन सकेन । जस्तै सार्वजानिक यातायातमा स्मार्ट कार्ड ल्याउने गरी सुरु गर्न नपाउँदै हरायो त्यो भनेको हामीले पुर्वा तयारी र आवस्यक पर्ने पुर्वाधारका लागि अनुसन्धान नगरेकै कारणले गर्दा हो । हाम्रै पालामा हामीले नै पोखरालाई स्मार्ट सिटि बनाउन सकिन्छ तर दृढता र कटिबद्ध भएर लाग्ने इच्छा शक्ति हुन पर्यो अर्को कुरा भनेको नेतृत्वमा त्यो क्षमता पनि हुन पर्यो । मुखले मात्रै भनेर भएन नी त जस्तै फोहोर मैलालाई व्यवस्थापन गर्न स्मार्टनेस ल्यायो भने त्यसलाई आवस्यक पर्ने केके हो ? त्यसलाई कुन प्रविधिमा लाने ? हामीसंग प्राविधिकहरु छन् हामीले देखेका थुप्रै सपनाहरु चक्नाचुर भएको अवस्था छ नेतृत्व लिएर काम गर्ने युवाहरु आउने हो भने सम्भव छ ।
यदि तपाईँ पोखरा महागनरको मेयरमा आउनुभयो भने महानगर कस्तो हुन्छ ?
म पोखरा महानगरपालिकाको मेयर भएभने स्मार्ट महानगर बनाउनेछु । म एक आइटिको विद्यार्थी पनि भएको हुनाले सवैभन्दा पहिला महानगरपालिका बाट दिएको सेवाप्रवाहहरु झन्झटिलो,अफ्टेरो, जनतालाई दु:ख हुने त्यो सेवालाई चाहिँ मैले कम्सेकम सुरुका दिनमा कर्मचारी १० बजे आएर जनताप्रति उत्तरदायि भएर काम गर्ने वातावरण १५ दिन भित्र बनाउने छु । यहाँ कुन कर्मचारी आयो कुन गयो भन्ने ट्युआर नै छैन् । व्यक्तिगत प्रोफाइल बनाउनेछु । एकमहिना भित्र कर्मचारीले के काम गर्यो त नी त्यो कुरा आज महानगरमा माग्न जानुस त त्यो छैन । त्यसलाई व्यवस्थित चाहिँ म गर्छ त्यो धेरै दिन लाग्दैन १५ दिनमा सकिन्छ । महानगरको प्रोफाइल डिजिटलाइज गर्छु । फोहोरलाई मोहोर होइन उद्योगको रुपमा विकास गर्न सकिन्छ । यहाँकै जनतालाई लगानी गर्न लगाएर आम्दानीको स्रोत समेत बनाउन सकिन्छ । स्मार्ट वेष्ट मानेजमेन्टलाई अघि बढाउछु । अर्को भनेको पोखरामा पर्यटकको बसाई लम्ब्याउने छु । हामीले खाली फेवाताल, सराङकोट र पुम्दिभुम्दिमात्र बेचेका छौ अन्य ताल पहाडहरु बेच्न सकेनौ त्यसका लागि योजना बनाएर अघि बढ्ने छु ।
बैशाख ३० गते स्थानिय तहको निर्वाचन हुदैँछ तपाईँलाई मेयरको उम्मेदवारीको रुपमा देख्न पाइन्छ की पाइदैन त ?
हाम्रो राजनीतिमा समस्या छ । जो सामाजिक काम गर्दैन पार्टीमा पनि केहि नेतालाई चाकडि गरेको आधारमा नेता भएका व्यक्तिहरु छन् । त्यसतो व्यक्तिको चर्चा केहि मिडियाले गरेको पनि मैले पाएको छु । जबसम्म समाज र नागरिकका लागि गर्ने व्यक्ति त्यहाँ जादैन तबसम्म समाज बन्दैन् । त्यसतो व्यक्ति विरुद्ध म पार्टीभित्र प्रतिस्पर्धा गर्नेछु मेरो पार्टीको कार्यकर्ताले मलाई रुचाएर मत दिएको खण्डमा पक्कैपनि म पोखरा महानगरपालिकाको मेयरमा मेरो पार्टीको तर्फबाट उम्मेदवरी बन्ने छु । मलाई विश्वास छ आम कार्यकर्ताले कामका आधारमा नेतृत्व चयन गर्नुहुनेछ । पाँच वर्ष जनिप्रतिनीधि भएर काम गरेकाले कहाँ के गर्नुपर्छ भन्ने अनुभव पनि भएकाले पढेको हिसाबले र अन्य क्षमताका हिसाबले पनि मेरो उम्मेदवार मेयरकै हुनेछ ।
मेयरको टिकट दिएन भने ?
मेयरको टिकट दिएन भने दुर्भाग्य हुनेछ । पाँच वर्षमा पोखरा महानगरपालिका जुन खालको हुनुपर्ने हो त्यो हुनेछैन । उद्यपी मेयरमा जो कोहि आएपनि म संग भएका अनुभव र मैले जानेका कुराहरु पक्कैपनि सहयोग गर्नेछु ।
प्रतिक्रिया लेख्नुहोस्:-